Μουσεία Αλατιού

Υπάρχουν διάσπαρτα στον κόσμο διάφορα μουσεία αφιερωμένα στην παραγωγή αλατιού είτε από ορυχεία είτε από αλυκές. Πολλές φορές ακόμα σε μουσεία λαογραφικά ή ιστορικά μιας περιοχής που έχει σχέση με την παραγωγή αλατιού, βλέπουμε και εκθέματα σχετικά με αυτή ή με τη ζωή αυτών που συμμετείχαν στην παραγωγή. Τα σημαντικότερα όμως μουσεία είναι κάποια αλατωρυχεία που έπαψαν να παράγουν αλάτι και έχουν μετατραπεί σε μουσεία. Από τα πιο γνωστά αυτά γύρω από την πόλη Σάλτζμπουργκ της Αυστρίας (Hallein, Hallstatt, Altaussee) ;ή αυτό στη Wieliczka, έξω από την πόλη Κρακοβία της Πολωνίας. Το τελευταίο, εκτός από το ίδιο σαν χώρος παραγωγής αποτελεί και μουσείο έργων τέχνης σκαλισμένων στο συμπαγές σαν πέτρα αλάτι όπως τα αγάλματα ή τα παρεκκλήσια.

Το παρεκκλήσι της Αγίας  Κίνγκα, προστάτιδας των αλατωρύχων, στο αλατωρυχείο Wieliczka

Αλάτι και Πολιτισμός

Ένα τόσο καθημερινό αντικείμενο ανάγκης και χρήσης δεν θα μπορούσε παρά να αποτελέσει έναυσμα για καλλιτεχνική δημιουργία. Τα αντικείμενα που σχετίζονται με αυτό ήταν τα πρώτα. Από την αρχαιότητα ακόμα τα διάφορα αλατοδοχεία, αλατιέρες και γουδιά για το τρίψιμό του φτιάχνονταν από απλά ή πιο πολύτιμα υλικά, απλά στην εμφάνιση ή πιο περίτεχνα. Έτσι έχουμε απλές πήλινες αλατιέρες από την Αρχαία Αγορά των Αθηνών αλλά και την περίτεχνη χρυσή αλατιέρα που έφτιαξε τον 16^ο αι. ο Ιταλός γλύπτης Μπενβενούτο Τσελλίνι για το βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκο Α΄ με παράσταση της Γης και του Ποσειδώνα. 

 

Στις μέρες μας που το αλάτι δεν είναι πια πολύτιμο (οικονομικά) υλικό κατασκευάζονται αντικείμενα, έργα τέχνης, από ορυκτό αλάτι, με διακοσμητικό κυρίως σκοπό, σαν αυτά που μπορεί να βρει κανείς στα πωλητήρια των απανταχού επισκέψιμων αλατωρυχείων.

Στο εικαστικό τομέα βρίσκουμε πίνακες με παραστάσεις παρασκευής φαγητού και αλατίσματός του όπως στον πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου του 17^ου αι. Jan Steen

Στο λόγο η παρουσία τους αλατιού είναι σημαντική σε ;όρους (στα αγγλικά ο μισθός είναι Salary από το λατινικό salarium που ήταν ο μισθός των ρωμαίων στρατιωτών που πληρώνονταν με αλάτι!!), σε εκφράσεις όπως «φάγαμε μαζί ψωμί και αλάτι», σε παροιμίες, σε τραγούδια αλλά κυρίως σε τοπωνύμια. Στην Ελλάδα είναι πολλές οι περιοχές και τα χωριά με το όνομα Αλυκή, Αλυκές και παράγωγα όπως ο Αλικανάς στη Ζάκυνθο. Στην Ευρώπη το πρόθεμα Sal- είναι συνηθισμένο και πάντα σχετίζεται με το αλάτι. (Salzburg, Sallins) το ίδιο και το Κέλτικο Hal- (Hallstatt, Hallein, Halle).

Τέλος πολλά έθιμα σχετίζονται με την παραγωγή του αλατιού και πολλά από αυτά είναι ζωντανά ακόμα και σε περιοχές που έπαψε η παραγωγή αυτού του προϊόντος!

Αλάτι και Τουρισμός

Οι χώροι παραγωγής του αλατιού αποτέλεσαν και αποτελούν χώρους επίσκεψης και έτσι τουριστικούς προορισμούς.

Πολλά αλατωρυχεία στην Κεντρική Ευρώπη είναι από τα πιο επισκέψιμα αξιοθέατα των περιοχών στις οποίες βρίσκονται, φέρνοντας σημαντικά οικονομικά οφέλη στους κατοίκους των περιοχών αυτών (π.χ. Αλατωρυχεία Wieliczka στην Κρακοβία της Πολωνίας ή Hallein στο Σάλτζμπουργκ της Αυστρίας).
Αλλά και οι αλυκές αποτελούν πόλο έλξης Είναι καταπληκτικά μουσεία ιστορικά, τεχνολογικά και κατά περιπτώσεις αρχιτεκτονικά. Κυρίως όμως είναι ιδιαίτεροι βιότοποι.

"Αλατοσπηλιά" σε SPA ελληνικού ξενοδοχείου

Ένας άλλος τομέας που σχετίζεται με το αλάτι και τον τουρισμό αφορά θέματα υγείας. Από την αρχαιότητα ακόμα το αλάτι χρησιμοποιήθηκε για αλμόλουτρα ή σε χώρους εξόρυξης για εισπνοές.